Όλοι εσείς γνωρίζετε την Ιταλία ως μια μεγάλη δημοκρατική χώρα από τη μεταπολεμική περίοδο μέχρι σήμερα, αλλά ίσως μόνο το βιβλίο του Κλειτσίκα σας θύμισε ότι, από το τέλος της δεκαετίας του '60 μέχρι την αρχή της δεκαετίας του '80, η Ιταλία έζησε ένα μικρό εμφύλιο πόλεμο, καθοδηγούμενο από μυστικές οργανώσεις εναντίον των πολιτών της, και ότι συχνά αυτές οι οργανώσεις είχαν την υποστήριξη μέρους του στρατιωτικού κόσμου και την ανοχή μέρους του πολιτικού, οι οποίοι συμμερίζονταν την πολιτικό-στρατηγική γραμμή του Ατλαντικού Συμφώνου. Και στο βιβλίο του Κλειτσίκα γίνεται αναφορά των σφαγών που στην Ιταλία σκότωσαν αθώους πολίτες, των βομβιστικών επιθέσεων που μάτωσαν ολόκληρη τη χώρα: στο Μιλάνο, στην Τράπεζα της πλατείας Φοντάνα, όπου, στις 12.12.1969, έχασαν τη ζωή τους 17 άνθρωποι* πάλι στο Μιλάνο, στο αστυνομικό τμήμα* στη Μπρέσια, στη διάρκεια μιας αντιφασιστικής διαδήλωσης* σ' ένα τρένο, κοντά στη Φλωρεντία* στην Καλαβρία, σ' ένα σταθμό του τρένου* στο σταθμό της Μπολόνια, τον Αύγουστο 1980, όταν η σφοδρή έκρηξη σκότωσε 85 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων πολλούς ξένους τουρίστες που είχαν έρθει για να επισκεφθούν τη Χώρα μου. Μόνο αυτές οι σφαγές προκάλεσαν πάνω από 150 θανάτους, αλλά πρέπει να προσθέσουμε και τις σφαγές που απέτυχαν γιατί δεν λειτούργησε ο μηχανισμός της βόμβας ή γιατί το τρένο κατάφερε να περάσει χωρίς να εκτροχιαστεί τις γραμμές που μόλις είχαν ανατιναχτεί. Πολύ συχνά ήταν οι ίδιες Αστυνομικές Αρχές ή οι Μυστικές Υπηρεσίες που καθιστούσαν περισσότερο δύσκολες τις έρευνες, εξαφανίζοντας στοιχεία και φυγαδεύοντας στο εξωτερικό τους ύποπτους. Μόλις τα τελευταία χρόνια η ιταλική Δικαιοσύνη, με το τέλος της σύγκρουσης μεταξύ του δυτικού μπλόκ και του κομμουνιστικού, δηλαδή σε μία κατάσταση όπου η δημιουργία εμποδίων δεν ήταν πλέον απαραίτητη και αφού υπήρξε δυνατότητα πρόσβασης σε ορισμένα αρχεία, μπόρεσε να ρίξει φως στη στρατηγική της οποίας οι σφαγές αυτές αποτελούσαν την έκφρασή της. Το πλαίσιο αυτών των γεγονότων, χάρη σε νέες μαρτυρίες, μπόρεσε να ανοικοδομηθεί σχεδόν συνολικά από τη Δικαιοσύνη και από μία ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Τα συμπεράσματα δεν αφήνουν κανένα ίχνος αμφιβολίας: οι βομβιστικές επιθέσεις ήταν έργο ομάδων της ακροδεξιάς, κυρίως του Ordine Nuovo [Νέας Τάξης], κάτω από την προστασία μηχανισμών των ιταλικών και ξένων Μυστικών Υπηρεσιών, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις απέδιδαν την ευθύνη σε μικρές ομάδες της άκρας αριστεράς. Αυτές οι σφαγές έπρεπε να λειτουργήσουν ως εκπυρσοκροτητής για ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, παρόμοιο με εκείνο που είχε γίνει στην Ελλάδα το 1967, ή, τέλος πάντων, για τον περιορισμό των εγγυημένων Συνταγματικών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία των συγκεντρώσεων, η έκφραση των προσωπικών πολιτικών πεποιθήσεων και το δικαίωμα της απεργίας. Μία από τις σημαντικότερες προσπάθειες πραξικοπήματος έγινε στις 8 Δεκεμβρίου 1970 (γιορτή της Παναγίας) και ήταν καθοδηγούμενο από έναν πρώην αρχηγό του στρατού που συνεργάστηκε με τους ναζί κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Ιταλία, τον "μαύρο" Πρίγκιπα Junio Valerio Borghese, ο οποίος, όπως αποκαλύπτεται για πρώτη φορά σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου του Κλειτσίκα, είχε εκπαιδεύσει πολλούς από τους ανθρώπους του σε μία βάση στην Κέρκυρα, κάτω από την προστασία των ελλήνων πραξικοπηματιών. Το νέο άνοιγμα αυτών των ερευνών δεν ήταν μία άχρηστη προσπάθεια, επειδή το Μάρτιο 2000 και τον Ιούνιο 2001 το Ανώτατο Δικαστήριο του Μιλάνο, συγκροτημένο από Δικαστές και από απλούς πολίτες ως λαϊκούς δικαστές, καταδίκασε σε ισόβια 8 νεοφασίστες για τη σφαγή της πλατείας Φοντάνα και του Αστυνομικού τμήματος του Μιλάνο, και σε μικρότερες ποινές άλλους, μεταξύ των οποίων έναν στρατηγό που είχε υπηρετήσει στις μυστικές υπηρεσίες και είχε καλύψει αυτά τα εγκλήματα. Δυστυχώς ένας από τους κύριους υπεύθυνους εκείνων των βομβιστικών επιθέσεων, ο Delfo Zorzi, βρίσκεται προ πολλού στην Ιαπωνία, προστατευόμενος από πολιτικούς παράγοντες της ιαπωνικής δεξιάς, για τον οποίο, παρ' όλες τις αιτήσεις από τις ιταλικές αρχές, η Ιαπωνία δεν θέλησε να παραχωρήσει την έκδοσή του μέχρι τώρα. Και το βιβλίο του Κλειτσίκα περιγράφει τα γεγονότα που πριν πολλά χρόνια είχαν ως πρωταγωνιστές τους έλληνες φοιτητές που αντιτίθονταν στη δικτατορία. Οι πρόσφατες καταδικαστικές αποφάσεις που πάρθηκαν στην Ιταλία επιβεβαιώνουν ότι εν πάση περίπτωση δεν πρέπει να πάψουμε να ψάχνουμε την αλήθεια για τη δική μας ιστορία και ότι τόσο οι έρευνες όσο τα βιβλία που περιλαμβάνουν έρευνες με τέτοια ντοκουμέντα μπορούν να εμποδίσουν την επανάληψη παρόμοιων αδικιών. Οι αμοιβαίες επιδράσεις, σ' εκείνα τα χρόνια, μεταξύ της ελληνικής και της ιταλικής πραγματικότητας υπήρξαν βαθιές, γιατί αυτές οι δύο χώρες είναι κοντά γεωγραφικά, γιατί εκείνη την περίοδο και στις δύο χώρες υπήρχαν αναπτυσσόμενες προοδευτικές δυνάμεις που αμφισβητούσαν το υπάρχουσες ισορροπίες και γιατί οι δύο χώρες μας βρίσκονται σε μία περιοχή που τότε είχε μεγάλο στρατηγικό ενδιαφέρον για το Ν.Α.Τ.Ο. Θέλω να αναφέρω μερικά πιο συγκεκριμένα παραδείγματα για αυτά τα επικίνδυνα σημεία επαφής μιας ίδιας αντιδημοκρατικής στρατηγικής, τα οποία εξήχθησαν από τις έρευνές μας και βρίσκουν επιβεβαίωση στην ανασύνθεση του Κλειτσίκα. Έχω ήδη πει πως η πρώτη και περισσότερο επικίνδυνη των σφαγών της Ιταλίας υπήρξε εκείνη της πλατείας Φοντάνα στο Μιλάνο, διότι οι εκτελεστές της σχεδίαζαν, αμέσως μετά, ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ή τουλάχιστον τη διακοπή των Συνταγματικών δικαιωμάτων. Θέλω, λοιπόν, να σας δείξω το αντίγραφο μίας σελίδας, της 13.12.1969 (την επομένη της σφαγής ημέρα), μίας από τις περισσότερο επιθετικές εφημερίδες της άκρας δεξιάς εκείνης της εποχής, τη σελίδα ενός οργάνου του νεοφασιστικού κόμματος Movimento Sociale Italiano [Κοινωνικό Ιταλικό Κίνημα]. Στους τίτλους της εφημερίδας Il Secolo d'Italia διαβάζουμε "ΣΦΑΓΗ ΣΤΟ ΜΙΛΑΝΟ", που αποδίδεται σε ομάδες της αριστεράς, και δίπλα, με αναφορά στην έξοδο της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης, "ΧΑΜΗΛΟ ΚΤΥΠΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ: ΕΞΟΣΤΡΑΚΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ". Ακριβώς στις 12.12.1969, πράγματι, κυρίως με πρωτοβουλία των σοσιαλδημοκρατιών των χωρών της Βόρειας Ευρώπης, την ίδια ώρα της σφαγής του Μιλάνο, η Ελλάδα των συνταγματαρχών είχε αναγκασθεί να αποχωρήσει από το Συμβούλιο της Ευρώπης και, στον τύπο της δεξιάς εκείνων των ημερών, τα δύο γεγονότα παρουσιάζονταν στην πράξη, συνδεδεμένα. Ίσως δεν ήταν τυχαίο. Η Ιταλία, πράγματι, που εκείνες τις ημέρες είχε την προεδρία στη Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, ήταν ο κύριος παράγοντας ισορροπίας μεταξύ των χωρών που ήταν υπέρ και εκείνων που ήταν κατά της αποβολής της Ελλάδας. Ίσως, σπέρνοντας τρόμο και αναρχία στην Ιταλία, είχαν στόχο την αλλαγή θέσης της Ιταλίας που είχε ταχθεί υπέρ της αποβολής της Ελλάδας. Ίσως, με αυτές τις τρομοκρατικές ενέργειες στόχευαν να πείσουν μέρος του πολιτικού και στρατιωτικού ιταλικού κόσμου πως μόνον η "αποκατάσταση της τάξης", χάρη σε μία στρατιωτική επέμβαση όπως είχε γίνει στην Ελλάδα το 1967, μπορούσε να σώσει την Ιταλία από το χάος. Στην ουσία, το μήνυμα μπορούσε να είναι: κάντε όπως εμείς ή θα βρεθείτε σε μία κατάσταση εμφυλίου πολέμου. Θα μπορούσε επίσης να είναι: μη χάνετε χρόνο με την αποβολή της Ελλάδας από την Ευρώπη, αλλά μιμηθείτε τις επιλογές της. Ας θυμηθούμε ότι, πέντε μόνο ημέρες πριν από τη σφαγή της πλατείας Φοντάνα, η αγγλική εφημερίδα The Observer είχε δημοσιεύσει την περιβόητη "ελληνική αναφορά", που είχε σταλθεί το Μάιο του 1969 από το Υπουργείο των Εξωτερικών της Ελλάδας προς τον πρεσβευτή της στη Ρώμη. Σ' αυτή την αναφορά περιγράφονταν η πρόοδος των σχέσεων μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών κύκλων των δύο χωρών και, με ικανοποίηση, η τρομοκρατική δράση των ομάδων της ιταλικής άκρας δεξιάς, που είχε ήδη ξεκινήσει τον Απρίλιο του 1969 με τις βόμβες στην Έκθεση του Μιλάνο και στο σιδηροδρομικό σταθμό της ίδιας πόλης. Αυτή η τρομοκρατική εκστρατεία, σύμφωνα με όσα έλεγε με σαφήνεια η αναφορά, είχε ως σκοπό να πείσει τους ιταλικούς κύκλους για την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής επέμβασης, πριν από δύο χρόνια, των ελλήνων συνταγματαρχών. Ας θυμηθούμε επίσης ότι το πραξικόπημα του Απριλίου 1967 χαιρετήθηκε με ενθουσιασμό από την ιταλική άκρα δεξιά, και ότι, ακριβώς ένα χρόνο μετά, την περίοδο του Πάσχα 1968, πάνω από 50 εξτρεμιστές της ιταλικής δεξιάς, του Ordine Nuovo και της Avanguardia Nazionale [Εθνική Εμπροσθοφυλακή], είχαν προσκληθεί στην Αθήνα από τη στρατιωτική κυβέρνηση για ένα εκπαιδευτικό ταξίδι. Αυτό το ταξίδι, στο οποίο συμμετείχαν διακεκριμένοι εκπρόσωποι της ιταλικής δεξιάς, ορισμένοι εκ των οποίων κάθονται ακόμη και σήμερα στις πολυθρόνες της ιταλικής Βουλής, ήταν κατά πάσα πιθανότητα ένα είδος εργαστηρίου της στρατηγικής που επρόκειτο να τελειοποιηθεί για να δώσει μία βίαια λύση στην ιταλική κατάσταση. Πολλές από τις προσωπικότητες που συμμετείχαν στο ταξίδι έμελλε μετά από λίγο να εμπλακούν στις έρευνες για τις τρομοκρατικές πράξεις. Μεταξύ αυτών και ο Mario Merlino, ο οποίος, αμέσως μετά το ταξίδι, "ασπάστηκε" την αναρχική "πίστη" και άρχισε στη Ρώμη τη δράση της διείσδυσης και της προβοκάτσιας που θα χρησίμευε ώστε να αποδοθεί στους αναρχικούς η ευθύνη της σφαγής της πλατείας Φοντάνα. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι τη δεκαετία του 1960 στην Ιταλία υπήρχε μία μεγάλη παρουσία ελλήνων φοιτητών, πολλοί εκ των οποίων με ενργή πολιτική δράση και ενάντιοι στη δικτατορία. Από τον Ιούνιο του 1967 είχε όμως ιδρυθεί στη Ρώμη ο Ε.Σ.Ε.Σ.Ι., σημείο αναφοράς της χούντας και ντε φάκτο επιφορτισμένος με τον έλεγχο και το φακέλωμα των αντιφασιστών ελλήνων φοιτητών που σπούδαζαν στην Ιταλία. Ο Ε.Σ.Ε.Σ.Ι., μαζί με ακροδεξιές ιταλικές ομάδες, πολλές φορές εμπόδισε με τη βία τις πρωτοβουλίες των αντιφασιστικών ελληνικών φοιτητικών Συλλόγων. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Από τις διεξαγόμενες έρευνες στο Μιλάνο, αποκαλύφθηκε και αποδείχθηκε, τουλάχιστον σε ένα σημαντικό επεισόδιο, ότι οι ιταλικές μυστικές υπηρεσίες εκείνη την περίοδο είχαν επεκτείνει τη δραστηριότητά τους πέρα από τη νομιμότητα για να πλήξουν τους κύκλους της ελληνικής αντίστασης. Πρόκειται για τον εξοπλισμό και την παραπλανητική ανακάλυψη, το Νοέμβριο του 1972, ενός οπλοστασίου στο Καμερίνο, πανεπιστημιούπολη κοντά στην Περούτζια. Μία υπόθεση που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα κεφάλαιο εγχειριδίου για το πώς να οργανωθεί μία επιχείρηση προβοκάτσιας και κατασυκοφάντησης. Τα επιβεβαιωμένα γεγονότα από τις πρόσφατες έρευνες στο Μιλάνο είναι τα ακόλουθα. Το Νοέμβριο του 1972, οι Καραμπινιέροι, με μία ξαφνική έρευνα δεδομένης επιτυχίας σε ένα αγροτόσπιτο, είχαν ανακαλύψει, ή καλύτερα υποκρίθηκαν ότι ανακάλυψαν, ένα οπλοστάσιο με εκρηκτικά, ένα πολυβόλο, υλικό για αντάρτικο πόλεως και κλεμμένες ταυτότητες. Υπήρχε επίσης ένα κρυπτογράφημα που υποδείκνυε τους στόχους και τους συντονιστές της δήθεν ανατρεπτικής ομάδας με ελληνικά και ιταλικά ονόματα. Και βέβαια το κρυπτογράφημα αυτό είχε αμέσως αποκωδικοποιηθεί και είχε ανάψει πράσινο φως για μία μεγάλη σειρά ερευνών σε σπίτια και άτομα. Έτσι κατηγορήθηκαν ως υπεύθυνοι για το οπλοστάσιο, και υποτιθέμενοι οργανωτές μίας ένοπλης ομάδας, τρεις νεολαίοι ιταλοί της περιοχής και ένας έλληνας, ο Αθανάσιος Τσούκας, αντιτιθέμενος στη χούντα και φοιτητής, όπως πολλοί άλλοι συμπατριώτες του, στο Καμερίνο. Αυτοί οι τέσσερις νεολαίοι της αριστεράς υπέστησαν μία δυσφημιστική εκστρατεία από τον τύπο και μόνον το 1977, μετά από ένα μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, αθωώθηκαν από τη Δικαιοσύνη. Αλλά δεν υπήρξε μόνον η αθώωση. Μετά από τόσα χρόνια, στις νέες έρευνες, αποδείχθηκε, χάρη στη μαρτυρία ενός πρώην στελέχους των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών και ενός δεξιού στοιχείου που εργαζόταν για τέτοιους μηχανισμούς, ότι τα όπλα και τα εκρηκτικά είχαν τοποθετηθεί στο αγροτόσπιτο από τους ίδιους τους Καραμπινιέρους, ότι το κρυπτογράφημα με το οποίο αποδιδόταν η ευθύνη στους ιταλούς και τους έλληνες είχε ετοιμαστεί από ειδικούς των μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι, όπως ήταν φυσικό, αμέσως το αποκρυπτογράφησαν ώστε να οδηγήσουν τις έρευνες της Δικαιοσύνης στο δικό τους στόχο. Αυτό που συνέβη επέτρεψε στο συντηρητικό τύπο να ανακινήσει τον κίνδυνο της εξέγερσης και στους περισσότερο φανατικούς να επικαλεστούν μία αυταρχική στροφή. Αλλά είναι κυρίως από τις περισσότερο σημαντικές έρευνες (δηλαδή εκείνες για την πλατεία Φοντάντα) που αναδύθηκαν νέα στοιχεία τα οποία, ακόμη για μία φορά, πιστοποιούν τις διασυνδέσεις μεταξύ αυτών που συνέβαιναν στην Ιταλία, στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Μεσόγειο. Η ταύτιση των υπευθύνων της σφαγής με στελέχη της οργάνωσης Ordine Nuovo έγινε δυνατή χάρη στη συνεργασία με τη Δικαιοσύνη, μετά από τόσα χρόνια, ενός μέλους της ομάδας, του Carlo Digilio, ο οποίος είχε ασχοληθεί προσωπικά με την κατασκευή των εκρηκτικών μηχανισμών. Ο Carlo Digilio ανήκε σε έναν ανατρεπτικό πυρήνα που πραγματοποιούσε επιχειρήσεις σ' ολόκληρη τη Βόρεια Ιταλία και ειδικότερα στη Βενετία. Στην κατάθεσή του μίλησε για φορτία όπλων που προέρχονταν από την Ελλάδα και για άλλα φορτία όπλων που, πάντα στις δεκαετίες του'60 και του '70, η οργάνωσή του, μέσω του λιμανιού της Βενετίας, έστελνε στην Κύπρο, στους τρομοκράτες της Ε.Ο.Κ.Α. - Β που δραστηριοποιούνταν υπό την ηγεσία του στρατηγού Γρίβα. Αλλά περισσότερο σημαντικό είναι ένα επεισόδιο που ανάφερε ο Carlo Digilio και αφορά ακριβώς το δικό σας νησί, την Κρήτη, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Ο πατέρας του Digilio ήταν ένας ιταλός αξιωματικός που, κατά τη διάρκεια της κατοχής της Κρήτης από τα γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα, υπηρετούσε εδώ. Όμως διατηρούσε κρυφές επαφές με τις συμμαχικές αγγλοαμερικανικές δυνάμεις και, γι' αυτό το λόγο, μετά τη γερμανική εισβολή, διευκόλυνε τη φυγή στρατιωτών των συμμάχων προς το νότο της Κρήτης, όπου τους περίμεναν υποβρύχια να τους περισυλλέξουν και να τους μεταφέρουν με ασφάλεια στην Αίγυπτο. Επιστρέφοντας στην Ιταλία προς το τέλος του πολέμου, συνέχιζε να διατηρεί τις επαφές με τις μυστικές υπηρεσίες των αμερικανών, που τότε ονομάζονταν O. S. S. (Office Strategic Services), λαμβάνοντας το κωδικό όνομα ERODOTO [ΗΡΟΔΟΤΟΣ], ακριβώς για την εμπειρία που είχε αποκτήσει στην Ελλάδα. Με την έναρξη του ψυχρού πολέμου, όμως ο εχθρός των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών δεν ήταν πλέον οι ναζί, αλλά οι δυνάμεις της αριστεράς που οι αμερικανοί φοβόντουσαν ότι θα συμμετείχαν στην κυβέρνηση της Ιταλίας, χώρα γειτονική της Γιουγκοσλαβίας και άλλων χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ, συνέχισε λοιπόν τη δραστηριότητά του με νέα καθήκοντα. Φακέλωνε και ήλεγχε τις δραστηριότητες των κομμουνιστών και των δυνάμεων της αριστεράς. Στρατολογούσε σε αντικομουνιστική κατεύθυνση τους παλιούς αντιπάλους, δηλαδή τα στελέχη του προηγούμενου φασιστικού καθεστώτος. Ο Carlo Digilio, με το θάνατο του πατέρα του γύρω στο '60, είχε αναλάβει τα καθήκοντα και το κωδικό του όνομα. Είχε λοιπόν διπλό ρόλο: από τη μία στρατεύτηκε στην οργάνωση της άκρας δεξιάς Ordine Nuovo, όπου ασχολιόταν με την εκπαίδευση των στελεχών της οργάνωσης στη χρήση των εκρηκτικών, και από την άλλη, με την ιδιότητα του μυστικού πράκτορα, πληροφορούσε τις αμερικανικές βάσεις του Βένετο για τις προόδους της εκστρατείας των τρομοκρατικών ενεργειών. Συνεπώς, χάρη στον Carlo Digilio και άλλους πληροφοριοδότες, οι μυστικές υπηρεσίες του ΝΑΤΟ είχαν επιτρέψει και ίσως εμπνεύσει την εκστρατεία των τρομοκρατικών, γιατί μια κατάσταση τρόμου και αβεβαιότητας θα έπειθε την κοινή γνώμη ότι θα ήταν αναγκαία μία αυταρχική στροφή και ότι δεν ήταν δυνατή καμία αλλαγή σε προοδευτική κατεύθυνση των συμμαχικών κυβερνήσεων, οι οποίες, εξάλλου, παρέμεναν ίδιες από το τέλος του πολέμου. Οι πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν μία ανατριχιαστική αλήθεια, δηλαδή ότι στις βάσεις του ΝΑΤΟ στην Ιταλία επιτρέπονταν απόπειρες δολοφονίας και σφαγές εναντίον των πολιτών της ίδιας συμμαχικής χώρας που τις φιλοξενούσε. Σας ανέφερα αυτές τις λεπτομέρειες γιατί ασφαλώς εσείς δεν μπορούσατε να φανταστείτε ότι κατά κάποιο τρόπο η ανατρεπτική στρατηγική που αναπτύχθηκε στην Ιταλία από την μεταπολεμική περίοδο είχε τις ρίζες της και στην Κρήτη. Εγώ πιστεύω ότι βιβλία σαν αυτό του Κλειτσίκα θα έπρεπε να μεταφραστούν και να εκδοθούν και στην Ιταλία. Πιστεύω επίσης ότι συναντήσεις σαν αυτές, που μπορούν να επαναληφθούν στη Ρώμη, είναι πολύ σημαντικές για να μας διδάσκουν να θυμόμαστε. Να θυμόμαστε πάνω από όλα ότι η δική μου χώρα και η δική σας χώρα υπήρξαν θύματα των ίδιων στρατηγικών εναντίον της Δημοκρατίας και εναντίον μιας γνήσιας Λαϊκής Κυριαρχίας και ότι κατόρθωσαν να εξέλθουν από αυτούς τους κινδύνους μόνον αφού πλήρωσαν ένα μεγάλο φόρο αίματος και δεινών.
Ο Δικαστής Guido Salvini, γεννήθηκε και σπούδασε στο Μιλάνο. Εργάστηκε ως βοηθός στην έδρα του Ποινικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνο. Με την είσοδό του στο Δικαστικό Σώμα, από το 1984 ξεκίνησε την καριέρα του ως Εφέτης - Ανακριτής. Ασχολήθηκε, με την ιδιότητα του Εφέτη - Ανακριτή, με τις τρομοκρατικές οργανώσεις Πρώτη Γραμμή και Ερυθρές Ταξιαρχίες μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '80, δηλαδή έως την ολοκλήρωση εκείνης της περιόδου τρομοκρατίας που επήλθε με τη δολοφονία του Γερουσιαστή Roberto Ruffilli (1988) και με την εξάρθρωση της τελευταίας κολόνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών στο Μιλάνο. Στη διάρκεια αυτών των δικαστικών ερευνών αντιμετώπισε με μεγάλη προσοχή και ιδιαιτερότητα τα ζητήματα της αποσύνδεσης των ατόμων από την τρομοκρατία, την ανάκτηση και επανένταξη των νέων, που είχαν επιλέξει τον ένοπλο αγώνα, στην κοινωνία. Οι τελευταίες του έρευνες σ' αυτή την κατεύθυνση οδήγησαν στην ανακάλυψη αυτών που δολοφόνησαν τον ταξίαρχο της Αστυνομίας Antonino Custra, το 1977 κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης από μέλη της οργάνωσης Εργατική Αυτονομία και τους δολοφόνους του νεολαίου της δεξιάς Sergio Ramelli, το 1975 από μία ομάδα περιφρούρησης. Στη διάρκεια των ερευνών του για τη δολοφονία του S. Ramelli ανακάλυψε ένα αρχείο που περιείχε, μεταξύ άλλων, ένα σημαντικό ντοκουμέντο για τις σχέσεις των πυρήνων της Νέας Τάξης στο Μιλάνο και τη Βενετία, όπως επίσης και για τους ωρολογιακούς μηχανισμούς που χρησιμοποιήθηκαν στη σφαγή της Piazza Fontana. Αυτή η ανακάλυψη του Δικαστή Guido Salvini, στάθηκε η ευκαιρία να αρχίσουν εκ νέου οι δικαστικές έρευνες για εκείνη την τρομοκρατική δολοφονική ενέργεια, για τις τρομοκρατικές οργανώσεις τις δεξιάς και τις συνωμοτικές σχέσεις τους με τις Μυστικές Υπηρεσίες και τον κρατικό μηχανισμό. Επρόκειτο για δικαστικές έρευνες που είχαν κλείσει για τις δικαστικές αρχές του Μιλάνο μετά από την μεταφορά της εκδίκασης πρώτου βαθμού στο Δικαστήριο του Καταντζάρο. Στη διάρκεια ερευνών, για σχεδόν μία δεκαετία, αποκαλύφθηκαν νέα στοιχεία που επέτρεψαν τη διεξαγωγή νέων δικών για τους φερόμενους ως εκτελεστές της σφαγής στην Piazza Fontana (προσφάτως καταδικάστηκαν) και για τους εκτελεστές της σφαγής μπροστά στην Αστυνομική Επιθεώρηση του Μιλάνο (δίκη που σε πρώτο βαθμό ολοκληρώθηκε με καταδίκες). Αυτές οι δίκες επέτρεψαν να χυθεί άπλετο φως και η αλήθεια, όχι μόνον ο ρόλος, που διαδραμάτισαν στο φαινόμενο της τρομοκρατίας, οι ιταλικές Μυστικές Υπηρεσίες, αλλά και ο ρόλος των Μυστικών Υπηρεσιών του ΝΑΤΟ. Χάρη σ' αυτές τις δικαστικές έρευνες, για πρώτη φορά, δόθηκε η δυνατότητα ν' αναλυθούν οι σχέσεις στο εσωτερικό της άκρας δεξιάς. Για πρώτη φορά οι δικαστές μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση και να εξετάσουν όλα τα απόρρητα αρχεία του Υπουργείου των Εσωτερικών και της Μυστικής Υπηρεσίας SISMI. Σήμερα ο δόκτορας Guido Salvini είναι Δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο του Μιλάνο και διεξάγει τις δικαστικές έρευνες που αφορούν την απαγωγή της Alessandra Sgarella, από τη μαφία, τις βομβιστικές επιθέσεις στην Εφορία και το Πανεπιστήμιο του Μιλάνο, που έχουν αποδοθεί σε ακροδεξιούς που εισχώρησαν σε οργανώσεις του πολιτικού κόμματος της Λέγκα του Βορρά. Προσφάτως ο Δικαστής Guido Salvini διεξάγει δικαστικές έρευνες που αφορούν την επανεμφάνιση τα τελευταία δύο χρόνια και τις δολοφονικές επιθέσεις των νέων Ερυθρών Ταξιαρχιών, άλλες τρομοκρατικές ακροαριστερές οργανώσεις και τη δραστηριότητα στην Ιταλία των τρομοκρατικών οργανώσεων του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Έχει συγγράψει βιβλία νομοθετικού περιεχομένου και ειδικότερα: τους ειδικούς αντιτρομοκρατικούς νόμους που ψηφίστηκαν στην Ιταλία τα "μολυβένια χρόνια", τη νομοθεσία για τους μετανιωμένους τρομοκράτες, την εθνική και διεθνή νομοθεσία και συνεργασία για τις εκδόσεις υποδίκων. Τα περισσότερα έργα του Guido Salvini, έχουν εκδοθεί από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνο και εμπνέονται από την επαγγελματική του εμπειρία. Συνεργάζεται και συμμετέχει σε εκδηλώσεις πολιτιστικών οργανώσεων και σε συνέδρια, επίσης συνεργάζεται με Σχολεία και Πανεπιστήμια ώστε να μπορέσει να μεταδώσει στους νέους την εμπειρία που απόκτησε στη διάρκεια των ερευνών του για την τρομοκρατία και να συνεισφέρει στον προβληματισμό και τη μνήμη εκείνων των γεγονότων που συντάραξαν την πολιτισμένη κοινωνία.